Σκεφτείτε πριν κρίνετε...

Τις μέρες αυτές, στηρίζουμε περισσότερο τους ανθρώπους μας που πάσχουν από κάποια ψυχική διαταραχή και δεν αδιαφορούμε, σκεφτόμαστε πριν κρίνουμε και ενημερωνόμαστε:

"Είμαι πολύ θυμωμένη με το πόσο αδαείς και άσχετοι μπορεί να είναι κάποιοι άνθρωποι με τα προβλήματα των άλλων. Δεν είναι όλοι οι άνθρωποι με ιδεοψυχαναγκαστική διαταραχή ίδιοι. Άλλοι έχουν μια ήπια διαταραχή, που περιορίζεται σχετικά εύκολα, άλλοι πάσχουν πιο σοβαρά και έχουν περισσότερα καθημερινά προβλήματα. Αλλά θέλω να πω κάτι σε αυτούς που ΕΠΙΛΕΓΟΥΝ να είναι αδιάφοροι: Δεν ΕΠΙΛΕΓΩ να τσεκάρω τις πόρτες πολλές φορές για να δω εάν είναι κλειστές, δεν ΕΠΙΛΕΓΩ να φοβάμαι τα μικρόβια, δεν ΕΠΙΛΕΓΩ να έχω κρίσεις άγχους και πανικού. Αυτά είναι πράγματα που απλώς συμβαίνουν σε μένα αλλά σε καμιά περίπτωση δεν με καθορίζουν. Σίγουρα κάνω πράγματα με τρόπο τελετουργικό, όπως το να μετράω ή να πλένω τα χέρια μου πολλές φορές και με συγκεκριμένο τρόπο. Αλλά σταματήστε επιτέλους να λέτε ότι οι άνθρωποι με ψυχικές διαταραχές ΕΠΙΛΕΓΟΥΝ να κάνουν αυτά τα πράγματα. Πιστέψτε με, εάν υπήρχε ένας μαγικός τρόπος να ξεφορτωθούμε αυτές τις ενοχλητικές ιδέες ή να σταματήσουμε αυτές τις βασανιστικές συμπεριφορές θα το κάναμε. Δεν έχει καθόλου πλάκα να νιώθεις απομονωμένος. Δεν έχει καθόλου πλάκα να βλέπεις τους άλλους να γελάνε μαζί σου με αυτά που κάνεις για να μειώσεις το άγχος σου. Αν μπορούσα θα πάταγα το μαγικό κουμπί, αλλά τέτοιο κουμπί δεν υπάρχει. Γι' αυτό το λόγο σταματήστε να είστε αδιάφοροι και ενημερωθείτε για το τι πραγματικά συμβαίνει. Ναι, πάσχω από μια ψυχική ασθένεια, αλλά είμαι πάνω απ' όλα άνθρωπος με ξεχωριστή προσωπικότητα και όχι κλόουν στο τσίρκο. Σκεφτείτε λοιπόν πρώτα πριν κρίνετε".

Από το Πιεσόμετρο στο Καταθλιπτό...μετρο

Ένα από τα πιο σημαντικά πράγματα που μπορεί να κάνεις κάποιος για να αντιμετωπίσει την κατάθλιψη είναι η σωστή και τακτική καταγραφή-μέτρηση των συμπτωμάτων του και η παρακολούθηση της διαχρονικής τους εξέλιξης και πορείας. Πολλοί λίγοι αντιλαμβάνονται (ακόμη και γιατροί!) ότι το να λέμε για κάποιον ασθενή απλώς ότι "έχει κατάθλιψη" δεν μεταφέρει αξιοποιήσιμη πληροφορία. Εάν, π.χ., πηγαίναμε στον γιατρό μας και μας έλεγε ότι έχουμε απλά "πίεση" θα μέναμε ευχαριστημένοι; Πίεση έχουμε όλοι! Το θεμα είναι πόσο ψηλή πίεση έχουμε: εάν έχουμε συστολική πίεση 12 είναι οκ, εάν έχουμε 15 χρειάζεται προσοχή και εάν έχουμε 25 πρέπει να πάμε γρήγορα στο νοσοκομείο. Εφαρμόζοντας την ίδια λογική στην "κατάθλιψη", στενοχώρια έχουμε λίγο-πολύ όλοι (ανάλογα με το τι συμβαίνει γύρω μας). Το σημαντικό ερώτημα είναι πόσο πολύ στενοχώρια έχουμε (και πόσο επιμένει, εάν μεταβάλλεται κατά την διαρκεια της ημέρας, εάν συνοδεύεται από άλλα συμπτώματα κλπ). Θα ρωτήσει όμως κάποιος, για να μετρήσουμε την πίεση έχουμε το πιεσόμετρο, για την κατάθλιψη πώς θα βρούμε το καταθλιπτό...μετρο; Η απάντηση είναι απλή: χρησιμοποιώντας απλές και γρήγορες κλίμακες εκτίμησης των συμπτωμάτων της κατάθλιψης. Μια από τις πιο γνωστές, το PHQ-9, μπορεί να συμπληρωθεί από τον ίδιο τον πάσχοντα μέσα σε 2-3 λεπτά και έχει αποδειχθεί εξαιρετικά έγκυρη και αξιόπιστη. Το σημαντικότερο όμως είναι ότι μπορεί κανείς να παρακολουθήσει την εξέλιξη των συμπτωμάτων του, ώστε να μπορεί να αποφασίσει εάν η θεραπεία την οποία λαμβάνει έχει αποτέλεσμα και να ενημερώσει ανάλογα τον γιατρό του ή τον θεραπευτή του. Την εποχή των smartphones δεν είναι τυχαίο ότι διατίθενται δωρεάν πολλές ανάλογες εφαρμογές ώστε η καταγραφή και παρακολούθηση των συμπτωμάτων να γίνεται με συστηματικό και αξιόπιστο τρόπο. Μια από τις καλύτερες σχετικές εφαρμογές που βασίζεται στο PHQ-9 είναι το depression monitor το οποίο διατίθεται επί του παρόντος σε περιβάλλον IOS (https://itunes.apple.com/app/depression-monitor/id528600269)

Η ιστορία μιας ψυχικής ασθένειας

Η Elyn Saks, Καθηγήτρια Νομικής στο Πανεπιστήμιο της Καλιφόρνιας πάσχει από σχιζοφρένεια από νεαρή ηλικία, αλλά παρόλα αυτά συνέχισε και εξέλιξε την καρίερα της, ενώ το 2007 εξέδωσε σε βιβλίο την προσωπική της ιστορία που έγινε best seller (The Center Cannot Hold: My Journey Through Madness ). Η ίδια λέει ότι: "υπάρχει μια τεράστια ανάγκη να διαλύσουμε τους μύθους σχετικά με τις σοβαρές ψυχικές ασθένειες και να βάλουμε επιτέλους ένα πρόσωπο πίσω από αυτές, ώστε να δείξουμε στους ανθρώπους ότι ακόμη και μια διάγνωση σαν την σχιζοφρένεια δεν είναι ανάγκη να οδηγήσει σε μια επώδυνη και υπολειμματική ζωή".
Στο βίντεο που ακολουθεί (με Ελληνικούς υπότιτλους) μπορείτε να θαυμάσετε τη γυναίκα σε μια εξαιρετική ομιλία για την εμπειρία να ζεις με μια σοβαρή ψυχική πάθηση αλλά και το ψυχικό κουράγιο να την αντιμετωπίζεις και να σηκώνεσαι ξανά στα πόδια σου και να μεγαλουργείς.

Τελική έκδοση του άρθρου μας για τις ψυχικές διαταραχές στην Ελλάδα

Τελική έκδοση του άρθρου μας για τις ψυχικές διαταραχές στην Ελλάδα. Μπορείτε να το κατεβάσετε από τον σύνδεσμο.
http://www.biomedcentral.com/content/pdf/1471-244X-13-163.pdf

Η διαφορά μεταξύ σχιζοφρένειας και Ιδεοψυχαναγκαστικής Διαταραχής

Βλέποντας την εικόνα αυτή (τομογραφία εκπομπής ποζιτρονίων - pet scan) μπορεί κανείς να καταλάβει τη μεγάλη διαφορά μεταξύ ιδεοψυχαναγκαστικής διαταραχής (ΙΨΔ) και σχιζοφρένειας: Στην ΙΨΔ, υπάρχει πολύ αυξημένο σήμα στον μετωπιαίο λοβό (μεσαία εικόνα στο βελάκι) ενδεικτικό ότι οι ασθενείς αυτοί έχουν πολύ μεγάλη ανησυχία σχετικά με τις ιδεοληψίες τους. Αντίθετα, στην σχιζοφρένεια (δεξιά εικόνα) υπάρχει πολύ μειωμένο σήμα το οποίο κλινικά αντιστοιχεί στην μειωμένη εκτελεστική ικανότητα του εγκεφάλου που χαρακτηρίζει τη νόσο αυτή. Αυτό το έλλειμμα οδηγεί σε μειωμένη βούληση, μειωμένη κινητοποίηση και απάθεια τα οποία συγκαταλέγονται στα αρνητικά συμπτώματα της σχιζοφρένειας. Το ενδιαφέρον είναι ότι οι ασθενείς με ΙΨΔ συχνά θεωρούν τις σκέψεις τους "παράλογες" ενώ οι ασθενείς με σχιζοφρένεια συχνά δεν έχουν επίγνωση της νοσηρής κατάστασής τους (τουλάχιστον όταν παραμένουν χωρίς θεραπεία).

Πόσο συχνές είναι οι ψυχικές διαταραχές στην Ελλάδα;

"Prevalence and sociodemographic associations of common mental disorders in a nationally representative sample of the general population of Greece" by Petros Skapinakis and colleagues. 
http://www.biomedcentral.com/1471-244X/13/163

Συχνότητα και κοινωνικο-δημογραφικές συσχετίσεις των ψυχικών διαταραχών σε Πανελλήνιο, εθνικά αντιπροσωπευτικό, δείγμα 5000 ατόμων. Τα ευρήματα της μελέτης που οργανώσαμε στο Παν. Ιωαννίνων δημοσιεύθηκαν στο περιοδικό BMC Psychiatry. Το κείμενο έχει ελεύθερη πρόσβαση

Αποτελεσματική η "καθοδηγούμενη" αυτοβοήθεια" για το άγχος και την κατάθλιψη

Νέα μελέτη στη Μ. Βρετανία τεκμηριώνει τα πολύ καλά αποτελέσματα που προσφέρει ένα πρόγραμμα αυτο-βοήθειας για την αντιμετώπιση της κατάθλιψης, το οποίο βασίζεται σε εγκεκριμένα βιβλία. Ένα από αυτά τα βιβλία είναι και το "Σκέφτομαι άρα αισθάνομαι" των Greenberger & Padesky (Mind over Mood) το οποίο έχω επιμεληθεί στην Ελληνική του μετάφραση. 

Το σημαντικό στοιχείο που προσθέτει η νέα μελέτη είναι η συμπλήρωση του βιβλίου με 3 ψυχοθεραπευτικές συνεδρίες με κάποιον λειτουργό ψυχικής υγείας, οι οποίες στοχεύουν στην καλύτερη κατανόηση και εφαρμογή αυτών που λέγονται στο βιβλίο. 

Έχοντας εφαρμόσει αρετά συχνά αυτή την τεχνική, μπορώ και εγώ να επιβεβαιώσω ότι η "καθοδηγούμενη αυτο-θεραπεία" αποτελεί μια πολύ καλή εναλλακτική πρόταση, ιδιαίτερα εκεί που λείπουν οι υποδομές (π.χ. απομακρυσμένα μέρη, νησιά κλπ) ή και εκεί όπου τίθενται θέματα κόστους (καθώς είναι μια "φθηνή" θεραπεία) ή δυσκολίας στην προσέγγιση λόγω του στίγματος. Το μειονέκτημα είναι φυσικά ότι αυτές οι θεραπείες δεν είναι για όλον τον κόσμο και χρειάζεται σωστή και προσεκτική επιλογή των ασθενών. 

Στην μελέτη πάντως, που δημοσιεύθηκε στο έγκυρο ιατρικό περιοδικό Plos One, πολλοί από τους ασθενείς χρησιμοποιούσαν επίσης και αντικαταθλιπτικά (άρα οι δυο θεραπείες δεν είναι ασύμβατες), αλλά εκείνοι που ασχολήθηκαν με την αυτο-βοήθεια τα πήγαν καλύτερα μακροπρόθεσμα. 

Τα αποτελέσματα αυτά έχουν ιδιαίτερη σημασία στην Ελλάδα η οποία μαστίζεται από κρίση και έχει ανάγκη αποτελεσματικών θεραπειών με χαμηλό κόστος για την διαχείριση του stress και της κατάθλιψης. 

Σχετικά με τη μελέτη εδώ: http://www.bbc.co.uk/news/health-21083458

Δείτε εδώ πού μπορείτε να προμηθευθείτε το βιβλίο: http://bit.ly/117ZCO2

Σχιζοφρένεια: Το στίγμα, ο πόνος αλλά και η ελπίδα!

Πώς άραγε είναι να έχει κανείς σχιζοφρένεια; Υπάρχει ελπίδα; Ο Mark Ellerby, περιγράφει με γλαφυρό τρόπο τα συμπτώματα αλλά και την ελπίδα, όπως την βρήκε στο φάρμακο κλοζαπίνη. Δεν είναι ένας τυχαίος άνθρωπος, άλλωστε δεν συμβαίνει κάθε μέρα ένας πετυχημένος νεαρός επιστήμονας να παθαίνει σχιζοφρένεια την ώρα που πάει να ξεκινήσει το PhD του! Διαβάστε στο παρακάτω το κείμενο, τον πρόλογο του βιβλίου του "Οι φάσεις της Σχιζοφρένειας" στην εξαιρετική απόδοση της τελειόφοιτης της Ιατρικής Μαρίας Κωλέτση την οποία και ευχαριστώ!

Συγγραφέας: Mark Ellerby

«Τα στάδια της Σχιζοφρένειας». Πρόλογος στο βιβλίο.

Απόδοση: Μαρία Κωλέτση

Μόλις είχα γίνει 21 ετών και η ζωή μου είχε φερθεί πολύ γενναιόδωρα. Είχα μόλις αποφοιτήσει από το πανεπιστήμιο με άριστα και είχα γίνει δεκτός για διδακτορικό με υποτροφία (που ισοδυναμεί με το να γίνεσαι δεκτός στους Ολυμπιακούς αγώνες) με επιβλέποντα καθηγητή μέλος του κοινοβουλίου της Μεγάλης Βρετανίας! Τι θα μπορούσε να πάει λάθος; Τίποτα, ή τουλάχιστον έτσι φαινόταν. Και τότε συνέβη: η σχιζοφρένεια. Άρχισε να εμφανίζεται σταδιακά, όχι σαν κάτι ξαφνικό, αλλά δεν υπήρχαν προειδοποιητικά σημάδια. Στο σχολείο, κανείς δε θα σου μιλήσει για την πιθανότητα να νοσήσεις κάποια στιγμή από ψυχική ασθένεια. Καμιά πληροφορία δεν ήταν διαθέσιμη για να καταλάβω τι μου συνέβαινε. Είχα ακούσει για τη σχιζοφρένεια αλλά νόμιζα πώς είναι κάτι σαν διπλή προσωπικότητα. Αυτή η κατάσταση με τρόμαζε πολύ, καθώς δεν ήμουν σε θέση να βοηθήσω τον εαυτό μου.

Τα πρώτα χρόνια έμενα στο πανεπιστήμιο του Southampton, στην άλλη άκρη της χώρας, μακρυά από το σπίτι και την οικογένειά μου. Καθώς τα συμπτώματα στην αρχή δεν ήταν τόσο έντονα, μπορούσα να ανταποκριθώ στις υποχρεώσεις μου. Μέσα στο μυαλό μου άκουγα συνεχώς ανθρώπους να μου μιλάνε για τις πράξεις μου, τη συμπεριφορά και τις σκέψεις μου (αλλά άνθρωποι δεν υπήρχαν γύρω μου!). Κατέληξα τελικά να ασχολούμαι περισσότερο με αυτά παρά με την δουλειά μου και έτσι έπρεπε να τα εγκαταλείψω όλα και να επιστρέψω στο σπίτι μου. Ακριβώς την κατάλληλη στιγμή.

Τα συμπτώματά μου, “ιδιαίτερα σοβαρά”, όπως τα χαρακτήρισε ο ψυχίατρός μου ήταν τα εξής: άκουγα συνέχεια τους γείτονές μου να χτυπούν με μανία τους τοίχους, με σκοπό να παίξουν με τα νεύρα μου. Ή τουλάχιστον αυτό νόμιζα. Ο μόνος τρόπος για να μην τους ακούω ήταν όχι απλώς να φεύγω από το σπίτι, αλλά να απομακρύνομαι όσο το δυνατόν περισσότερο. Αυτό σήμαινε προφανώς ότι απέφευγα τους πάντες. Περιπλανιόμουν στην ύπαιθρο τις νύχτες, προσπαθώντας να αποφύγω κατοικημένες περιοχές, από όπου θα συνέχιζαν να ακούγονται οι χτύποι. Είχα παραλήρημα και ακουστικές ψευδαισθήσεις ταυτόχρονα.

Ωστόσο, τα συμπτώματά μου δεν περιορίζονταν σε αυτά. Είχα και άλλες αυταπάτες. Νόμιζα ότι ήμουν υπεύθυνος για κάθε είδους πρόβλημα, όπως πολέμους, εγκλήματα και ασθένειες. Ακόμη χειρότερα, πίστευα πώς ήμουν η αιτία που καθετί είχε τη μορφή που είχε , δηλαδή από προγράμματα στην τηλεόραση μέχρι αρχιτεκτονικά κτίρια. Ήταν σα να περιφέρομαι γύρω από το δικό μου υποσυνείδητο. Προσπάθησα άπειρες φορές να αυτοκτονήσω, αλλά με απέτρεπαν και με μετέφεραν στο νοσοκομείο.

Παρέμεινα εκεί για πάνω από ένα χρόνο καθώς οι γιατροί προσπαθούσαν να βρουν το κατάλληλο φάρμακο. Η κατάστασή μου δεν ήταν σταθερή, αλλά είχε καλές και κακές περιόδους. Τότε μου χορηγήθηκε ρισπεριδόνη και πολλά από τα παραληρήματά μου άρχισαν να βελτιώνονται. Είχα όμως, πολλά προβλήματα ακόμη, κυρίως περίεργες σκέψεις και πονοκέφαλους κατά καιρούς. Τότε, οι γιατροί θεώρησαν ότι είχα απομακρυνθεί από το πρόβλημα, ότι ήμουν υγιής και μου επέτρεψαν να ζήσω ανεξάρτητος.

Αυτό αποδείχθηκε πολύ δύσκολο. Το στίγμα της ψυχικής νόσου με μετέτρεψε σε ερημίτη. Δυστυχώς, δεν μπορείς να πας για διασκέδαση και να μην έρθεις αντιμέτωπος με την αναπόφευκτη ερώτηση “τι κάνεις;” και να απαντήσεις χωρίς κόστος “είμαι σχιζοφρενής”. Οι φωνές παρόλα αυτά είχαν γίνει περισσότερες και πιο ανυπόφορες, χωρίς να υπάρχει κάτι να με βοηθήσει για την κατάθλιψη που μου προκαλούσαν. Η λύση ήταν να μείνω σε ένα προστατευμένο χώρο (ξενώνα για ασθενείς), αφού όπως και στο νοσοκομείο, η παραμονή μου εκεί θα βελτίωνε την κατάστασή μου. Αυτό που έμαθα για την ψυχική νόσο, είναι ότι οι συζητήσεις είναι πολύ βοηθητικές.

Υποθέτω ότι αυτό μπορεί να λειτουργήσει ως μια απόσπαση της προσοχής και να αποτρέψει από τη συνεχή, φορτική ενασχόληση με το πρόβλημα. Η συμβίωση σε έναν ξενώνα, έχει ως στόχο να παρέχει ένα τέτοιο πλαίσιο. Επίσης, οι δραστηριότητες συνεισφέρουν αλλά μπορεί να αποβούν και δίκοπο μαχαίρι. Είναι δυνατόν να προκαλέσουν άγχος, αλλά από την άλλη μεριά η απραξία μπορεί να έχει το ίδιο αποτέλεσμα, γι’ αυτό είναι απαραίτητη η ισορροπία μεταξύ των δύο. Επιπλέον, η γνωριμία με άλλους ασθενείς και η ενασχόληση με διάφορες δραστηριότητες είναι απαραίτητες.

Στην περίπτωσή μου προς το παρόν, η μεγαλύτερη βοήθεια είναι το φάρμακο κλοζαπίνη. Η ψυχική μου υγεία βελτιώθηκε σημαντικά από την πρώτη κιόλας φορά που μου χορηγήθηκε, πριν από 2 χρόνια! Υπάρχουν ακόμη παρενέργειες και συμπτώματα, αλλά πλέον νιώθω χίλιες φορές καλύτερα. Ξεκίνησα πάλι την έρευνα και τη συγγραφή, αυτήν τη φορά για την ψυχική υγεία, με μεγάλη επιτυχία μέχρι σήμερα.

Υποθέτω ότι το ηθικό δίδαγμα της ιστορίας μου, είναι ότι πάντα υπάρχει λύση, γι’ αυτό μη σταματάτε να ελπίζετε.

Κάτι Θετικό

Ας αρχίσουμε με κάτι θετικό την εβδομάδα. Πώς καταφέρνουμε να κάνουμε πράγματα, ακόμη και αυτά που πραγματικά επιθυμούμε και αγαπάμε; Ακόμη και στις περιπτώσεις αυτές, απαιτείται ένας βαθμός πειθαρχίας για να μπορέσουμε να δραστηριοποιηθούμε. Τρώγοντας έρχεται η όρεξη, αλλά ακόμη και όταν έχουμε όρεξη για κάτι πρέπει να ξεκινήσουμε να μαγειρεύουμε. Το μυστικό συνήθως είναι: ξεκινώ να κάνω κάτι και σιγά - σιγά η διάθεσή μου και η επιθυμία μου γι'αυτό μεγαλώνουν. Περιμένετε πρώτα να σας έρθει η όρεξη και θα...πεινάσετε ή θα αδρανήσετε.
http://www.facebook.com/photo.php?fbid=487493047982286&set=a.233226730075587.57060.210640379000889&type=1

Η εμπειρία της OCD

Εξαιρετική και πολύ συγκινητική περιγραφή του πώς είναι να έχει ένας άνθρωπος OCD (ιδεοψυχαναγκαστική διαταραχή) από έναν πάσχοντα από την διαταραχή αυτή. Με εντυπωσιάζει η επισήμανσή του ότι "παίρνει τουλάχιστον 14-17 χρόνια από την στιγμή που ξεκινούν τα συμπτώματα μέχρι την στιγμή που θα αναζητήσει κάποιος μια θεραπεία"! Επίσης, "Προσωπικά, τα πρώτα 20 χρόνια δεν είχα καταλάβει ότι είχα OCD. Απλώς νόμιζα ότι ήμουν ένας κακός άνθρωπος για να μου έρχονται τέτοιες τρομακτικές ιδέες στο μυαλό μου. Αλλά ακόμη και όταν κάποιος λάβει την σωστή διάγνωση, το στίγμα που συνοδεύει μια ψυχική διαταραχή, μπορεί να κάνει τους ασθενείς να ντρέπονται γι' αυτήν και να μην θέλουν να πάρουν την φαρμακευτική αγωγή που τόσο μπορεί να αλλάξει την ζωή τους".

Απόλυτα σωστές επισημάνσεις. Η OCD είναι μια πολύπλοκη νευροψυχιατρική νόσος, απαιτεί δε συνήθως συνδυασμό φαρμακευτικής αγωγής και ειδικής ψυχοθεραπείας, από επαγγελματία που έχει εξειδίκευση και σημαντική εμπειρία σε αυτή.

Διαβάστε περισσότερα για την εμπειρία του πάσχοντα (στα Αγγλικά) εδώ: 

Έλεγξε ότι το μωρό είναι εντάξει!

Μια νέα μελέτη δείχνει ότι οι νέες μητέρες είναι αρκετά πιο πιθανό να εμφανίσουν ιδεοληπτικού τύπου ανησυχίες σχετικά με την υγεία του μωρού τους. Ευτυχώς στις περισσότερες φορές αυτές είναι ήπιες και περνούν από μόνες τους μετά από λίγο καιρό. Σε λίγες περιπτώσεις μπορεί να εξελιχθούν σε πλήρη ιδεοψυχαναγκαστική διαταραχή. Είναι σημαντικό όμως να ξέρουμε ότι αυτό είναι συχνό φαινόμενο (όπως και τα blues της λοχείας - η κακοδιαθεσία και αστάθεια που μερικές φορές συνοδεύει αυτή την περίοδο) ώστε να να μην ανησυχούμε τις μητέρες και με άλλα προβλήματα χωρίς λόγο. παρά μόνο όταν χρειάζεται.
Περισσότερα εδώ: http://www.today.com/moms/check-baby-1-10-new-moms-shows-signs-ocd-study-1C8647235

Σιχαίνομαι τα πάντα γύρω μου, τι έχω;

Μου γράφει φίλη από το stress.gr:
"Είμαι γυναίκα 30 χρονών και σιχαίνομαι τα πάντα γύρω μου. Για την ακρίβεια νομίζω ότι παντού γύρω μου υπάρχουν ακαθαρσίες. Το αποτέλεσμα είναι να αποφεύγω να βγω εκτός σπιτιού και να καθαρίζω όλη μέρα. Τι να κάνω;"
Μέσα σε λίγες γραμμές, η φίλη περιγράφει τον δύσκολο και βασανιστικό κόσμο της ιδεοψυχαναγκαστικής διαταραχής (OCD). Είναι τόσα πολλά τα πράγματα που μπορεί η σύγχρονη ιατρική να προσφέρει στην OCD, που αυτό που προέχει είναι η γνώση του "τι έχω". Έχω συναντήσει ανθρώπους με OCD που αναζήτησαν τελικά ιατρική βοήθεια μετά από 10 και 15 χρόνια. H OCD είναι μια πολύπλοκη νευροψυχιατρική διαταραχή και η αντιμετώπισή της περιλαμβάνει συνδυασμό φαρμακευτικών και ψυχοθεραπευτικών παρεμβάσεων. Δεν είναι μια παραξενιά του μυαλού, ούτε μια προσωπική αδυναμία.
Περισσότερα για την ασθένεια εδώ

Όταν ο πανικός "χτυπά" στο λεωφορείο!

Όταν ο πανικός "χτυπά" στο λεωφορείο!
"Εδώ και μερικούς μήνες παθαίνω κρίση όποτε πρέπει να μπω σε λεωφορείο, αυτοκίνητο και γενικά σε μέρη που ξέρω πως δεν μπορώ να βγω άμμεσα και γρήγορα όποτε εγώ θελήσω χωρίς να κάθομαι να εξηγώ. Αυτό που με ποιάνει είναι ένας περίεργος πανικός, θέλω επειγώντος να βγω έξω, να πάω στην τουαλέτα ή να κάνω και εμμετό. όσο πιο πολύ το σκέφτομαι τόσο ο πανικός μου μεγαλώνει και νιώθω πως θα πέσω κάτω. Έχω να περιγράψω πολλά περιστατικά ενώ αυτό μου συμβαίνει εδώ και λίγους μήνες. Πίστευα όμως ότι μου πέρασε και γι'αυτό δεν πήγα σε κάποιον ειδικό αλλά πριν από μερικες ημέρες σε ένα ταξίδι μόνο μίας ώρας δεν άντεξα και βγήκα στην πιο κοντινή σταση! Αυτό το πράγμα κάνει την ζωή μου πολύ δύσκολη..."
Πανικός + Αγοραφοβία ένα σημαντικό πρόβλημα που χωρίς θεραπεία μπορεί να δημιουργήσει πολλά προβλήματα.

Κοκκινίζω όταν μιλάω μπροστά σε άλλους - Κοινωνικό Άγχος

Μου γράφει αναγνώστης του stress.gr: 
"Παίρνω το θάρρος να σας ενοχλήσω για ένα πρόβλημα που αντιμετωπίζει η κόρη μου το τελευταίο διάστημα. Είναι 15 ετών, βρίσκεται στη 1η Λυκείου και τώρα τελευταία μου διαμαρτύρεται ότι κοκκινίζει όταν μιλά με καθηγητές ή όταν την ρωτούν να απαντήσει μια ερώτηση. Το περίεργο είναι ότι κανονικά δεν έπρεπε να νιώθει έτσι εφόσον είναι πολύ καλή μαθήτρια. Σήμερα συγκεκριμένα μου έστειλε ένα γραπτό μήνυμα από το κινητό της και μου έγραψε «με μισώ». Ο λόγος; Επειδή πάλι κοκκίνησε και σχολιάστηκε και από 2 συμμαθήτριες της. Πως πρέπει να το χειριστώ το όλο θέμα; Γενικά είναι ένα παιδί με πολύ αυτοπεποίθηση (τουλάχιστο έτσι μου έδειχνε μέχρι σήμερα) και εξωτερικά είναι πολύ ωραίο κορίτσι."

Tο πρόβλημα της κοινωνικής φοβίας ή κοινωνικού άγχους είναι πολύ συχνό και για τους ανθρώπους που το βιώνουν πολύ σημαντικό. Κύριο χαρακτηριστικό του συγκεκριμένου τύπου φοβίας είναι η δυσκολία του ατόμου που πάσχει απ’ αυτήν να εκτεθεί σε ευρύ κοινό ή να λειτουργήσει κανονικά όταν τίθεται υπό την παρατήρηση άλλων ανθρώπων. Όταν βρίσκεται σε τέτοιες καταστάσεις εκδηλώνει, λόγω του έντονου άγχους που βιώνει εκείνη τη στιγμή, διάφορα δυσάρεστα σωματικά συμπτώματα μεταξύ των οποίων είναι και το κοκκίνισμα του προσώπου. το πρόβλημα μπορεί να αντιμετωπιστεί, στην περίπτωση που προκαλεί σημαντική δυσφορία, με ψυχοθεραπεία γνωσιακού – συμπεριφορικού τύπου και όπως συμβαίνει με αυτά τα προβλήματα: όσο γρηγορότερα τόσο καλύτερα.

Περισσότερα για το κοινωνικό άγχος μπορείτε να διαβάσετε στην σχετική σελίδα του stress.gr: http://stress.gr/disorder.php?id=14

Πώς ξεκινά η Ιδεοψυχαναγκαστική διαταραχή

Η ιδεοψυχαναγκαστική διαταραχή συχνά αρχίζει ή επιδεινώνεται μετά από ένα σημαντικό γεγονός. Μου γράφει φίλη: "Πριν από λίγο καιρό γέννησα ένα πολύ όμορφο κοριτσάκι! Δυστυχώς όμως από τότε άρχισα να πάσχω από ένα είδος ΙΨΔ ειδικότερα με τις εστίες μόλυνσης, στον βαθμό που να παθαίνω κρίσεις πανικού, να πλένω πάνω από 50 φορές την ημέρα τα χέρια μου σε σημείο να τρέχουν αίμα!".

Η αντιμετώπιση των συμπτωμάτων της ιδεοψυχαναγκαστικής διαταραχής είναι δυνατή με συνδυασμό φαρμακευτικής και ψυχοθεραπευτικής αγωγής, και η γνώμη μου είναι ότι όσο πιο γρήγορα αρχίσει κανείς θεραπεία τόσο καλύτερα και πιο μόνιμα τα αποτελέσματα. Όπως συμβαίνει με όλες τις αγχώδεις διαταραχές, η θεραπεία απαιτεί εξειδικευμένο θεραπευτή, που να είναι εξοικειωμένος με τις θεραπείες και να έχει σημαντική εμπειρία, αλλιώς το αποτέλεσμα είναι αβέβαιο.

Από την έρευνα στην κλινική πράξη ο δρόμος είναι συχνά δύσκολος

Στο προηγούμενο post με ρώτησε φίλη "ποσο εφικτή ειναι η θεραπεία με σκοπολαμίνη σε συνδυασμό με άλλα είδη χαπιών κατά της κατάθλιψης;"¨
Κατ'αρχάς να αναφέρω ότι τα αποτελέσματα των επιστημονικών μελετών, για να μπορούν να εφαρμοσθούν ευρύτερα και εκτός του ερευνητικού πλαισίου, χρειάζονται επιβεβαίωση και από άλλες, ανεξάρτητες, ερευνητικές ομάδες. Το δείγμα των ασθενών πρέπει να αυξηθεί αρκετά (ας πούμε πάνω από 100) για να μπορούμε να διασφαλίσουμε ότι το όφελος από μια θεραπεία είναι μεγαλύτερο από την πιθανή βλάβη (καθώς βλάβη πάντα μπορεί να υπάρξει).
Παραμένει όμως το ερώτημα, γιατί δεν γίνεται αυτό πιο γρήγορα, όταν μάλιστα οι πρώτες ενδείξεις είναι θετικές και κάποια από τα φάρμακα είναι γνωστά στους γιατρούς εδώ και 100 χρόνια. Η απάντηση έχει να κάνει με τον ρόλο των φαρμακευτικών εταιριών πιστεύω. Κανείς δεν ενδιαφέρεται να χρηματοδοτήσει μια έρευνα για μια ουσία που στην ουσία είναι πάμφθηνη και δεν έχει πατέντα. Καθώς οι εταιρίες δεν έχουν κέρδος από αυτό, εναπόκειται στους ανεξάρτητους ακαδημαϊκούς ερευνητές να αναλάβουν να κάνουν τις σχετικές έρευνες (με δημόσια συνήθως χρηματοδότηση), αλλά δυστυχώς στον χώρο της ψυχοφαρμακολογίας (όπως και σε άλλους τομείς της φαρμακολογίας) δεν είναι πολλοί εκείνοι που θα ήθελαν να το κάνουν...
Σε κάθε περίπτωση πάντως, "νέες" θεραπείες οι οποίες υποστηρίζονται από τυχαιοποιημένες κλινικές δοκιμές, μπορούν να εφαρμοστούν σε τριτοβάθμια κέντρα, με αυστηρό πρωτόκολλο, σε επιλεγμένους ασθενείς και μετά από πλήρη συναίνεση των τελευταίων.

"Το αίνιγμα της σκοπολαμίνης"

Η σκοπολαμίνη (ή υοσκίνη) είναι ένα πολύ παλιό φάρμακο το οποίο "μπλοκάρει" τους υποδοχείς ενός νευρομεταβιβαστή στον εγκέφαλο, της ακετυλο-χολίνης (γι'αυτό και ανήκει στην κατηγορία των αντι-χολινεργικών φαρμάκων). Τα αντιχολινεργικά αυτά φάρμακα είναι αποτελεσματικά εναντίον της ναυτίας, του εμέτου και του ιλίγγου και η σκοπολαμίνη χρησιμοποιείται ακόμη και σήμερα για την προφύλαξη από τη ναυτία των ταξιδιωτών και μερικές φορές για την αντιμετώπιση των μετεγχειρητικών εμέτων ύστερα από γενική αναισθησία (μια μορφή της σκοπολαμίνης η βουτυλοβρωμιούχος υοσκίνη είναι το γνωστό buscopan!). Σε γενικές γραμμές, ωστόσο, για τη ναυτία, τον ίλιγγο και τον έμετο προτιμούνται τα αντισταμινικά, διότι η σκοπολαμίνη μπορεί να έχει αρκετές παρενέργειες (κάποιες φορές και σοβαρές).

Η ακετυλοχολίνη ωστόσο είναι μια σημαντική ουσία η οποία παίζει σημαντικό ρόλο, τόσο στην ρύθμιση της διάθεσης όσο και στην δημιουργία μνήμης η οποία σχετίζεται με την ικανότητα μάθησης. Πολλά από τα παλιότερα αντικαταθλιπτικά (όπως η αμιτριπτυλίνη), έχουν ισχυρές αντιχολινεργικές ιδιότητες τις οποίες δεν εμφανίζουν τα νεότερα. Ωστόσο, τα παλιότερα αντικαταθλιπτικά φαίνεται να είναι πιο αποτελεσματικά από τα νεότερα (κατά την γνώμη μου η αμιτριπτυλίνη είναι το πιο αποτελεσματικό αντικαταθλιπτικό που διαθέτουμε αυτή την στιγμή). Θα μπορούσε να εξηγηθεί η ισχυρότερη αποτελεσματικότητα από τις αντιχολινεργικές ιδιότητες; 

Στην ερώτηση αυτή προσπάθησαν να απαντήσουν διάφοροι ερευνητές, δίνοντας σε ασθενείς με σοβαρή κατάθλιψη ενδοφλέβια σκοπολαμίνη σε νοσοκομειακό περιβάλλον. Τα αποτελέσματα ήταν εντυπωσιακά, καθώς υπήρξε ισχυρή και ταχεία αντικαταθλιπτική δράση η οποία διατηρήθηκε για μια εβδομάδα (θυμίζω ότι τα τυπικά αντικαταθλιπτικά χρειάζονται πάνω από 3-4 εβδομάδες για να αρχίσουν να δρουν). Τα γρήγορα αυτά αποτελέσματα θυμίζουν αυτά που επιτυγχάνονται με ένα άλλο αναισθητικό, την κεταμίνη.

Η σκοπολαμίνη, ωστόσο φαίνεται να είναι χρήσιμη και σε μια άλλη κατηγορία διαταραχών, τις αγχώδεις διαταραχές, καθώς σε μια πολύ πρόσφατη μελέτη, η χορήγησή διαδερμικά φάνηκε να υποβοηθά την συμπεριφορική θεραπεία έκθεσης σε διάφορες φοβίες (όπου ο ασθενής εκτίθεται σε αυτό που φοβάται ώστε να αρχίσει σιγά - σιγά να εξαλείφεται ο φόβος μέχρι τελικών να αποσβεστεί πλήρως). Το πρόβλημα με την θεραπεία έκθεσης είναι ότι εξαρτάται αρκετά από το συγκεκριμένο περιβάλλον μέσα στο οποίο επισυμβαίνει, με αποτέλεσμα ο φόβος και τα σχετικά συμπτώματα να επανέρχονται όταν ο ασθενής εκτεθεί σε άλλη κατάσταση. Η χρήση σκοπολαμίνης βοήθησε στην γενίκευση της μάθησης και στην πιο γρήγορη απόσβεση του φόβου σε όλες τις καταστάσεις. 

Και οι δυο αυτές μελέτες δείχνουν πρώτον ότι οι νέες καινοτόμες θεραπείες μπορεί τελικά να έρθουν από εκεί που δεν τις περιμένουμε (ή μπορεί να είναι ήδη ανάμεσά μας) και δεύτερον ότι ο συνδυασμός διαφορετικών μορφών θεραπείας, δηλ. φαρμακοθεραπείας και ψυχοθεραπείας, όχι μόνο δεν είναι ασύμβατος αλλά μπορεί να είναι και πιο αποτελεσματικός   

1. http://www.biologicalpsychiatryjournal.com/article/S0006-3223(09)01414-0/abstract

2.  http://www.biologicalpsychiatryjournal.com/article/S0006-3223(12)00691-9/abstract

Το άγχος ως...μαρσάρισμα!

Μου γράφει ένας φίλος τα παρακάτω και καθώς πιστεύω ότι αυτό είναι κάτι που απασχολεί αρκετούς ανθρώπους κάνω μια προσπάθεια ερμηνείας που μπορεί να φανεί χρήσιμη και σε άλλους

"Νιώθω ότι δεν μπορώ να χαλαρώσω, νιώθω ένα σφίξιμο στο στήθος και δυσφορία, μερικές φόρες νιώθω ότι δεν μπορώ να αναπνεύσω, μουδιάζει το κεφάλι μου, έχω ξηροστομία, ξηροφθαλμία και μερικές φόρες τα βλέπω σαν να υπάρχει καπνός, δυσκολεύομαι πολύ να κοιμηθώ και μερικές φόρες πετάγομαι στον ύπνο μου νιώθοντας ταραχή, βλέπω εφιάλτες και περίεργα όνειρα, με πιάνουν πονοκέφαλοι, έχω νευρικότητα, ιδρώνω εύκολα, κουδούνισμα στα αυτιά, έχω αρρυθμίες δηλαδή μπορεί εκεί που έχω 65 παλμούς να φτάσω 95 και ξανά τα ιδία μετά και αισθάνομαι το αίμα στα άκρα μου να έρχεται και να φεύγει. Έκανα ηλεκτροκαρδιογράφημα και ηχοκαρδιογράφημα και ήταν πεντακάθαρα. Έκανα εξετάσεις αίματος (γενικό τσεκ απ και θυρεοειδή) και ήταν άψογες. Όλοι μου λένε ότι είναι άγχος, το πιστεύω ότι είναι άγχος αλλά μερικές φορές μου έρχονται σκέψεις μπας και είναι και κάτι άλλο. Το μυαλό μου δηλαδή πάει σε πολύ άσχημα πράγματα κι όταν το σκάφτομαι νιώθω τα συμπτώματα να εντείνονται. Αλλά κι όταν χαλαρώνω ή νομίζω πως χαλαρώνω νιώθω φτερούγισμα στο στήθος".

Η απάντησή μου:
"Όταν έχεις τέτοια συμπτώματα σου συνιστώ να σκέφτεσαι ότι είναι σα να είσαι σε ένα αυτοκίνητο και να μαρσάρεις (=πατάω γκάζι) αλλά με το κιβώτιο ταχυτήτων στο νεκρό (=το αυτοκίνητο δεν κουνιέται). Όταν μαρσάρεις οι στροφές πρέπει να ανέβουν (αυτό είναι φυσιολογικό) αλλά δεν κινδυνεύεις σε καμιά περίπτωση να πέσεις στον μπροστινό σου. Κάτι παρόμοιο είναι και το άγχος. Ο οργανισμός πατάει γκάζι (=ανεβάζει πίεση, σφύξεις, τσιτώνεται, κλπ αλλά και ιδρώνει για να αποβάλλει την θερμότητα) αλλά αυτό είναι φυσιολογική διαδικασία, που οφείλεται στις ορμόνες του άγχους (αδρεναλίνη και κορτιζόλη). Η διαδικασία αυτή αναστρέφεται αυτόματα, όπως αυτόματα περνάει και το λαχάνιασμα που δημιουργείται εάν τρέξουμε 10 γύρους στο στάδιο. Αν τα συμπτώματα γίνουν έντονα θα θυμίσουμε στον εαυτό μας ότι ο οργανισμός μας ανέβασε απλά τις στροφές και θα περιμένουμε να τις ξαναρίξει από μόνος του (καθώς οι ορμόνες του άγχους αδρανοποιούνται πάρα πολύ γρήγορα από τον ίδιο τον οργανισμό).